الرسالة الثانیة فی الخراج (کتاب)رسالة فی الخراج (الرسالة الثانیة) تالیف شیخ احمد بن محمد اردبیلی، معروف به مقدس اردبیلی (م ۹۹۳ ق) است. ۱ - انگیزۀ تالیفپس از تالیف اولین رسالۀ خراجیه توسط مؤلف که در تایید فاضل قطیفی و در رد بر محقق کرکی نوشته شد، کتابی توسط فاضل شیبانی در دفاع از محقق کرکی نوشته شده که در آن اشکالاتی بر رسالۀ خراجیۀ اول محقق اردبیلی مطرح شده بود. محقق اردبیلی برای جواب به اشکالات فاضل شیبانی دومین رسالۀ خراجیۀ خود را به صورت بسیار مختصر تدوین نموده و در آن بدون انتقاد و بررسی قاطعة اللجاج محقق کرکی به بیان دلائل و نظریات خود پرداخته است. ۲ - مطالبوی در این کتاب حلیت گرفتن خراج از زمین‌های روستاها را مشروط به این دانسته است که یا اراضی مفتوحة العنوة باشد و یا برای مسلمانان فتح شده باشد،وقف نباشند و کسی هم ادعای ملکیت آنان را نداشته باشد در حالی که در مفتوحة العنوة بودن بسیاری از این زمین‌ها تردید هست و بعضی از آنان وقف و بر بعضی از آنان نیز ادعای ملکیت وجود دارد. وی در این کتاب بنا به قاعده علی الید، کسانی را که املاکی در تحت تصرف آنان است مالک آن می‌داند و زمین‌های عراق و نظائر آن را نیز مفتوحة العنوة نمی‌داند. ۳ - چاپ کتابنسخۀ خطی که در چاپ کتاب از آن استفاده شده در سال ۱۳۱۳ ق نوشته شده است. این کتاب در سال‌های ۱۳۱۵ و ۱۴۰۲ ق در ضمن مجموعه‌ای به نام کلمات المحققین چاپ شده است . و همین طور در سال ۱۳۱۸ ق نیز با کفایة الاصول آخوند خراسانی چاپ شده است [۲]
ریحانة الادب، ج۵، ص۳۶۹.
کتاب موجود در سال ۱۴۱۳ ق توسط جامعۀ مدرسین چاپ شده است. ۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). رده‌های این صفحه : کتاب شناسی
|